دوران قاجاریه، عصر طلایی پزشکان غرب مثل «دکتر یوهان لوییز شلیمر» در ایران

نویسندگان

ناصر پویان

پژوهشگر مرکز تحقیقات اخلاق و حقوق پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران، ایران.

چکیده

دکتر یوهان لوییس شلیمر از چهره های مطرح و تأثیرگذار پزشکی نوین دوره پادشاهی ناصرالدین شاه قاجار بود. سال هاست که ایرانیان او را می شناسند و با دیدگاه های وی پیرامون پزشکی آشنایی دارند. او که متولد سال 1818 رتردام هلند بود، تحصیلات پزشکی خود را در دانشگاه معروف لیدن به پایان رسانید. آنگاه جذب زندگی و طبابت در ایران شد و پس از حدود دو سال پرداختن به تحقیق و پزشکی در سوریه و عراق راهی گیلان گردید، لیکن سرانجام مغناطیس تهران و دارالفنون این پزشک هلندی را به تهران کشانید. دکتر شلیمر در تهران به پزشکی و تدریس در دارالفنون و تحقیق و تألیف پرداخت و صاحب زن و فرزند گردید و در همین شهر درگذشت (1876 مطابق 1293 ق.) و به خاک سپرده شد. مطالعه آثار پزشکی وی بیانگر اهمیت کارهایی می باشد که او انجام داده و نشانگر بزرگی و ژرف نگری اش در تحقیق و تفحص است. دکتر شلیمر صاحب تألیفات متعدد است، لیکن مهم ترین و معروف ترین اثر پزشکی وی کتابی است به نام «terminologie medico pharmaceutique et anthropologique française persane» که در سال 1874 (1291 ق.) تألیف گردیده است. این اثر در حقیقت نخستین تلاش برای ترویج فرهنگ اصطلاحات پزشکی سنتی ایران با واژگان نوین پزشکی غرب به شمار می رود. او با میرزاعلی اکبرخان نفیسی نیز یک فرهنگ پزشکی (لغت نامه پزشکی) به فارسی تألیف نموده که تحت عنوان فرهنگ شلیمر شهرت پیدا کرده است. واژگان پزشکی فارسی معاصر ایران مدیون دکتر یوهان شلیمر است. او در جای جای آثار پزشکی خود کوشیده است که برای بیان یک مفهوم دو واژه با دو سیاق متفاوت: یکی عمومی و از زبان روزمره مردم و دیگری به صورت علمی و تخصصی ارائه شود. در مجموع به کاربردن واژگان روزمره مانند دست، شانه، سنگ و پریدن، در کنار یا به جای کلمات فخیم و رسمی (مانند بثورات جفن، یعنی تاول ها و جوش های چرکی پلک چشم) که پیش از آن در متون علمی به کار می رفته است، بیانگر نوعی ساده نویسی ویژه وی می باشد. از آن گذشته او به عنوان یکی از اعضای حفظ الصحه نخستین کسی است که اصطلاح «بهداشت عمومی» (حفظ الصحه) را در زبان فاسی وارد ساخته است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

درآمدی بر ردیه نویسی دینی در عصر صفویه و دوران نخستین قاجاریه

در دوران صفویه و آغاز قاجاریه ، بسیاری از مسیحیان و یهودیان در ایران زندگی می کردند ، چنانکه شمار آنان از زرتشتیان ایرانی نژاد بیشتر بود. به علت وضعیت سیاسی خاص این دوران شمار بسیاری از سفرا و نمایندگان سیاسی اروپا به ایران می آمدند و معمولاً هیئتهای تبلیغی مسیحی نیز آنها را همراهی می کردند. این هیئتها به تبلیغ آئین مسیحیت پرداخته همچنین زمینه را برای حکومتهای استعماری آماده می کردند. یکی از مهم...

متن کامل

عصر طلایی کتابخانه‌ها

این مقاله درباره چالش‌هایی بحث می‌کند که کتابداران با ظهور فناوری رایانه با آنها مواجه شده‌اند. عمده‌ترین این چالش‌ها عبارتند از: دسترسی همگانی به منابع دیجیتالی، نگهداری و حفاظت از مواد دیجیتالی، و در نهایت ایجاد نظام‌های اطلاعاتی ارزان قیمت.

متن کامل

درآمدی بر ردیه نویسی دینی در عصر صفویه و دوران نخستین قاجاریه

در دوران صفویه و آغاز قاجاریه ، بسیاری از مسیحیان و یهودیان در ایران زندگی می کردند ، چنانکه شمار آنان از زرتشتیان ایرانی نژاد بیشتر بود. به علت وضعیت سیاسی خاص این دوران شمار بسیاری از سفرا و نمایندگان سیاسی اروپا به ایران می آمدند و معمولاً هیئتهای تبلیغی مسیحی نیز آنها را همراهی می کردند. این هیئتها به تبلیغ آئین مسیحیت پرداخته همچنین زمینه را برای حکومتهای استعماری آماده می کردند. یکی از مهم...

متن کامل

استراتژی تجاری و توسعه صنعتی در ایران (دوران قاجاریه تا انقلاب اسلامی 1357)

This paper tries to study the emergence and changes of mechanized industry in Iran within Qajar Dynasty (mid-19th century) and the Islamic Revolution triumph (1978). It focuses on the governments role in delayed industrialization, and accordingly surveys the governments role in building institutions and commercial policy-making for industrialization. Since governments nature and its role in eco...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
تاریخ پزشکی

جلد ۴، شماره ۱۰، صفحات ۱۸۱-۲۰۵

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023